Middeleeuwse middeltjes tegen hoest

Mogelijk kregen ze één van de volgende vijf 9de-eeuwse middeltjes tegen hun hoestklachten. De recepten komen uit de geschriften van Sabur ibn Sahl: een arts en apotheker in Iran zoveel roem vergaarde dat hij werd ingehuurd door het Kalifaat van de Abbasiden en naar Bagdad verhuisde. Enkele van zijn geschriften zijn overgeleverd, waaronder Het kleine medicijnboek (in het Engels vertaald als The Small Dispensatory) dat 400 medicijnen behandelt voor een grote variëteit aan kwalen.

Zo staan er in het medicijnboek ook verschillende middelen ter behandeling van hoest. In de regel legde Ibn Sahl eerst uit waar een specifiek medicijn goed voor was en gaf hij vervolgens de ingrediënten en een bereidingswijze. Hij eindigde met een beschrijving van het resulterende product: een drankje, pil of pastille.

Verschillende ingrediënten worden in meer dan één recept gebruikt, zoals saffraan, suiker en zoethout. Dat laatste wordt ook nu nog gebruikt als een natuurlijk middel tegen hoesten. Veel bestanddelen van de hoestmedicijnen waren afkomstig van planten die gebruikelijk waren in het Midden Oosten. In sommige gevallen gaf ibn Sahl ook informatie over de hoeveelheden of verhoudingen in het middel; een dirham is equivalent aan iets meer dan drie gram.

Het is onverstandig om zelf aan de slag te gaan met de recepten: de werking en bijwerkingen zijn niet bekend. En bovendien, veel van de ingrediënten zijn ook niet zo makkelijk te krijgen... 

1. Een afkooksel van de bessen of vruchten van de Egyptische Sebesten helpt tegen hoest, pleuritis en pijn in de borst.

Neem gepaste hoeveelheden van geschrapte en gekneusde zoethoutwortels, zoete zachte pitloze rozijnen, bessen van de Egyptische Sebesten, jujube en venushaar (een varen). Kook dit en verzamel het kookvocht; drink het zo of gemengd met oliën. Zo god het wil.

2. Een pil ter behandeling van hoest

Neem tragacanthgom, de olie van pruimenpitten, de gepelde zaken van een Armeense komkommer, de zaaddozen van de lichtgekleurde papaver, tarwezetmeel, posteleinzaad, zoethoutschil, saffraan, witte kandijsuiker en kandij, van alles 20 dirham. Maal de ingrediënten fijn, en zeef ze, voor zover dat mogelijk is, door een zijden doek. Kneed ze vervolgens met vers water in platte pillen. Leg de pillen onder de tong wanneer nodig.

 

 

 

3. Nog een pil tegen het hoesten

Neem drie dirham gepelde zaden van een Armeense komkommer; acht dirham zoethoutwortel; één dirham posteleinzaad. Maal de ingrediënten fijn en zeef ze, voor zover mogelijk, door een zijden doek. Kneed er samen met eiwit platte pillen van. Leg ’s nachts onder de tong.

4. Een andere bereiding, nuttig tegen natte hoest, emfyseem, lucht en verstoppingen in de buik

Neem vier dirham witte kandijsuiker; tien dirham oosterse Olibanumhars; drie dirham opium; een halve dirham saffraan. Meng deze ingrediënten door ze fijn te malen en te zeven door een zijden doek. Kneed ze dan met raatvrije honing. Bewaar in een pot. Er kan een drankje worden gemaakt met de hoeveelheid van één kikkererwt.

5. Papaverpastilles tegen bloedspuwen, koorts, hoest en borstpijn

Neem stengelloze rode rozen en arabische gom, van elk twee dirham; tabashir (bamboesuiker) en saffraan, elk twee dirham. Meng deze ingrediënten door ze fijn te malen en te zeven. Vorm hier pastilles van een dirham van. Droog ze en drink ze met tot een kwart ingekookte wijn of een thee van kameeldoorn voor de behandeling van hevige koorts  en bloederig slijm, met hysop-water voor de behandeling van hoest, en met tot een derde ingekookte wijn voor de behandeling van bloedspugen.