Verzet in een melkbus

In de bossen, vlakbij de onderduikershut de Wigwam, stuitte Ferdi Wolthuis op metalen voorwerp. Even dacht hij dat het een bom was, maar het bleek de deksel van een melkbus. In de melkbus zat een stapel halfvergane papieren. Later werd duidelijk dat het een gedeelte van het bevolkingsregister van Diever uit 1942 te was, in 1943 buitgemaakt en begraven door het verzet.

 

 

Voor het Diever verzet was het buitmaken van het bevolkingsregister van groot strategisch belang. De Duitse bezetter gebruikte het nauwkeurige Nederlandse bevolkingsregister niet alleen voor de Jodenvervolging, maar ook voor de Arbeitseinsatz. Medio ‘43 waren de jongemannen van Diever aan de beurt: ze moesten zich melden voor tewerkstelling in Duitsland of bij het naburige vliegveld Havelte. Daarom werd vanuit de onderduikershut een overval op het gemeentehuis voorbereid. Met medewerking van burgemeester Meyboom en de eerste ambtenaar Thijs Drupsteen, die een een jaar later werd gefusilleerd, wist verzetsgroep het register in de nacht van 9 op 10 november buit te maken en te begraven. Het bevolkingsregister is ondanks aandringen van de Duitsers in oorlogstijd niet hersteld.

Wolthuis schenkt de melkbus met bijzondere inhoud aan het Drents Archief in Assen. Maar het is de vraag wat er nog van het register over is. Archivaris Egbert Brink weet niet of er überhaupt nog iets geconserveerd kan worden na 75 jaar onder de grond: ‘Op een paar bladzijden na lijkt de informatie uit het register reddeloos verloren.’ Het Drents Archief is in elk geval van plan om de spectaculaire vondst op film en foto vast te leggen.